Karing tenakan: Makananu ta la dapat gaganakan ding mengapalyari na?
Quillted (quill•ted) by Ma. Anna Mikaela S. Gana
Nining milabas a Martis, e ku linub eskwela. Megdatun ku bale, uling ating sinabi kakung ali dapat makanita. King aldo a ita, dapat kanu, gugulisak. Uli anyang aldo a ita, genakan ta ya ing mengapalyaring ali dapat kakalingwan. Nanu wari ita? Memanyikdo la ding makalukluk, memagluwal la ring sasalikut, memangulisak la reng tayi-tayimik, at memanyulu la ring kewalan. Pinili kung magpaynawa, uling kesabyanan ku naman. Bakit kaya?
Kerakalan kekatamu, malambat ta nang gaganakan. Ding aliwa, ngeni da pa ayntindiyan. Din namang aliwa, dadapatan dang ali da namu abalu uli mas tahimik ing makaniti.
Atin mu rin namang, kalupa ku, mantun pa mu ring sagut kareng kutang a reni. Masakit, king tutu man. Aldo-aldo keng pakisabyan ing banwa, uling ala kung akakwang andyang nanu. Wapin naman, ali mu no man malyaring akutnan ding memaynawa na. Nanu ngening gawan tamu? Makananu ta la dapat ganakan ding mengapalyari na?
Aliwa-liwa ya sasabyan ing yatu. Ayntindiyan ku nung e mu na rugu balu sanung pakiramdam. Andyang nokarin ka mibaling — wanan, kayli, arap, gulut — ating sasabi nung makananu ka dapat ganaka. Nung dapat ba, o mas mayap namung mangalingwan. Tutuklu kang batu uling lalon da ing balang kimut mu. Bisa ka mang gulisak, ali mu agawa uling ating makalawe. Bisa ka mang paynawa, ali mu naman agawa uling e ustu.
Para kanaku, miyayaliwa ta naman paralan king pamigaganaka kareng bage a iti. Alang ustu, alang ali. Nung alub mung tikdo, lumwal, gulisak, at mimwa, apin ita ing gawan mu. Uli nung atupan mung lukluk, salikut, manyulu, at masang magin la ring masalese ding egana gana, ala mu namang prublema. Kalupa na ning aldo, ali mu ne man adiktan ing salu nung kapilan at makananu ya sumlag. Paburen me mu kabang gawan na ing dapat na. Nung makintal ka man king kayang silab o nung dimla ka king kayang pamagmalun, tanggapan mu. Makanyan mu naman, tanggapan mu nung makananu lang ganaka ring aliwa. Kalupa na ning bulan, ali mu ne man apalwalan ing tawu nung e ya pa makasadya. Panayan me ing bengi at nung e man datang, tudturan me mung bagya kaybat migising kang payntunan mu ne na naman. Makaniti ing lulugud — king sarili, kareng kayabe, at king balen — tatanggap, agyang nanu pa.
Kaya kareng tenakan, gawan yu nung nanung makapagpatudtud kekayu ning bengi. Atin sumabing istu kayu, atin mu namang ali. Nanu man ita, pakiramdaman yu mu. King kapupusan na ning aldo, tukyan ye pa mu rin ing kekong salu. Apin iyan ing patuneng mebye kayung lalaban.
Ali kayu pa makaying paypagal, uling kailangan da ka ta pa. Malawut ta pa lakaran, abe. Mabayat, malisangan, at masakit, uling kawulan tamu ngan — antimong lulugud. #
(Originally written on February 26, 2025)
